มาจอง (Mahjong) เกมไพ่นกกระจอก ถ้าให้ออกเสียงอย่างถูกต้องจะเป็น "หมาเจี้ยง" มีถิ่นกำเนิดมาจากประเทศจีน เนื้อหาจากที่ไหนๆก็ระบุตรงกันว่า เกมไพ่นี้เริ่มต้นที่จีน ในช่วงปี ค.ศ. 1890 ถือได้ว่าฮิตแบบสุดๆ แม้จะเป็นเกมการพนัน แต่ทุกคนก็พร้อมที่จะเล่นเกมนี้ [1]
ทำไมถึงเรียกว่าเกมนี้ว่า มาจอง
เป็นการเรียกจาก ชื่อเกมภาษาอังกฤษคำว่า Mahjong ถ้าออกเสียงตามปกติก็จะได้มาเป็น มาจอง แบบนี้นั่นเอง หากใครถนัดที่จะเรียกเกมนี้แบบไหนก็แล้วแต่ ความถนัดและคุ้นชินกันได้เลย ไม่มีผิดอยู่แล้ว
อุปกรณ์การเล่น มาจอง ขั้นพื้นฐาน

เกมไพ่นกกระจอก สามารถเล่นได้ตั้งแต่ 2 ถึง 4 คน จะเป็นการใช้ไพ่ 5 ชุด ดังนี้
- ทัง, วงกลม, ไพ่จุด (Pin) โดยจะเป็นลายวงกลม ตั้งแต่ 1-9 ซึ่งเอาไว้แทนเลขนั่นเอง
- เสาะ, ไพ่กิ่งไม้, เชือก (Sou) เป็นลายกิ่งไม้ แทนตัวเลข 1-9 เช่นกัน
- บ่วง, ไพ่เลข (Man) เป็นลายตัวหนังสือสีฟ้าและแดง ซึ่งใช้นับเลข 1-9 เหมือนกับข้อ 1 และ 2 [2]
- ทิศ, ไพ่ 4 ทิศ จะเป็นตัวหนังสือสีฟ้าล้วน มี 4 แบบ เหนือ (ปัก), ใต้ (หน่ำ), ตะวันออก (ตัง) และ ตะวันตก (ไซ)
- มังกร มี 3 แบบ โดยใช้สีในการแบ่ง แดง (อักษรแดง), เขียว (อักษรเขียว) และ ขาว (สี่เหลี่ยมสีฟ้า)
โดยที่ไพ่ทุกแบบจะมีลายละ 4 ใบ รวมทั้งหมดก็จะเป็น 136 ใบ ซึ่งบางที่จะมีใบเสริมเป็นลายดอกไม้ด้วย ก็แล้วแต่ว่าจะนำมาเล่นเพื่อเพิ่มตัวเล่นนั่นเอง อุปกรณ์อื่นประกอบด้วย โต๊ะสี่เหลี่ยมมาตรฐาน 36×36 นิ้ว, ลูกเต๋า 3 ลูก และตัวกำหนดทิศทาง
กติกา มาจอง แบบเข้าใจง่าย
ไพ่มาจอง นั้นมีกติกาในการเล่น ที่ไม่ได้ยากแต่ก็ไม่ง่าย ถ้าได้เล่นสัก 2-3 รอบน่าจะพอเข้าใจและเล่นได้อย่างคล่องตัว ไปดูกันว่ามีอะไรบ้าง
- แจกไพ่จำนวน 13 ใบ ให้ผู้เล่นแต่ละคน
- ผู้เล่นจะต้องพยายามรวบรวมไพ่ให้ได้ชุดไพ่ที่ถูกต้องตามกฎกติกาที่กำหนดไว้
- เฉ่า คือ ชุดไพ่การเรียงเลข 1 ถึง 9 ซึ่งขั้นต่ำต้องเป็น 3 ใบ เพื่อที่จะใช้นับแต้ม เช่น 1, 2, 3 และ 7, 8, 9 ใช้ได้กับ (ทัง, เสาะ, บ่วง)
- ผ่อง หรือ ชุดไพ่ตอง จะเป็นการรวม 3 ใบที่เป็นไพ่หน้าเดียวกันเท่านั้น รวมไว้เพื่อเอาไว้นับแต้มได้
- กั่ง เก็บชุดไพ่ 4 ใบ ที่หน้าตามเหมือนกันหมด จากชุดไหนก็ได้
- หนั่ง ชุดไพ่คู่ ที่หน้าไพ่เดียวกัน เอาไว้สำหรับปิดเกมในตอนจบ
- ผู้ชนะ คือคนที่จะต้องวางชุดไพ่ให้ครบ และปิดท้ายด้วย หนั่ง เป็นอันจบเกม
วิธีเล่น มาจอง เกมสุดตื่นเต้นจากแผ่นดินใหญ่

การเล่นเกมนั้น ต้องมีขั้นมีตอน Mahjong ก็เช่นกัน วิธีในการเล่นเกมนี้
- ผู้เล่นนั่งกัน 4 มุม โดยผู้ที่สุ่มได้ทิศตะวันออกจะเป็นคนแรก และคนแจกไพ่
- แจกให้คนละ 13 ใบ
- ผู้เล่นทำการเรียงไพ่ของตัวเองให้เรียบร้อย
- หากจัดชุด 3 หรือ 4 ใบได้ ก็สามารถวางไพ่โชว์ได้เลย
- ผู้เล่นเลือกว่าจะจั่วจากกองจั่ว หรือ กองทิ้งเพื่อมาจัดชุด
- ใครจัดชุดได้จนครบ หมดหน้าตักก่อนจะเป็นผู้ชนะไป
การจั่วไพ่ เกมมาจอง เป็นอย่างไรบ้าง
การจั่วไพ่ ของเกมมาจองนั้นจะมีอยู่ 2 แบบ โดยจุดเริ่มจั่วนับจากหน้าคนแจกไพ่ เป็นหลักไล่วนซ้ายไปเรื่อยๆ โดยต้องจั่วต่อจากอันล่าสุดเสมอ โดยจะถูกแบ่งดังนี้
- จั่วปกติ ไล่จากกองหน้าคนแจก เริ่มที่ใบขวามือบนสุด ไหลไปทางซ้ายเรื่อยๆ
- จั่วพิเศษ หากเป็นการ กั่ง หรือกิน 4 ใบ จะทำการจั่วกองขวามือของคนแจก [3]
เกมไพ่นกกระจอก ของแต่ละประเทศ
ในแต่ละประเทศก็จะมีรูปแบบการเล่น เกมไพ่มาจอง ที่ต่างกันออกไป ซึ่งก็จะมีวิธีเล่นที่เปลี่ยนไป หรือเพิ่มเติมเข้าไป ตามถิ่นฐานนั้นๆ อาทิเช่น
- ไพ่นกกระจอกไทย มีข้อมูลที่บอกว่าไพ่นกกระจอก ถูกนำเข้ามาเล่นในบ้านเรา ในช่วงสมัยของรัชกาลที่ 6 ซึ่งวิธีการเล่นจะคล้ายๆกับของจีน
- ไพ่นกกระจอกญี่ปุ่น สามารถจั่วได้มากกว่า 1 ใบ จากกองกลาง
- ไพ่นกกระจอกเกาหลี มีไพ่มังกรมากกว่า 1 ใบ
- ไพ่นกกระจอกตะวันตก วิธีการเล่นจะต่างออกไป จากโซนเอเชีย
สรุป มาจอง เกมสนุกที่คนมองข้าม
หากอยากจะให้สรุปได้ง่ายและกระชับมากที่สุด ก็คงต้องบอกว่าวิธีการเล่นไพ่นกกระจอกนี้ ค่อนข้างจะเหมือนกับไพ่ดัมมี่ ที่ต้องจัดชุดตอง ชุดเรียง มีการจั่วกองกลางและกองทิ้ง เผลอๆดัมมี่น่าจะได้รับอิทธิพลมาจากไพ่นกกระจอกกก็เป็นได้
อ้างอิง
[1] wikipedia. (March 20, 2024). ไพ่นกกระจอก. Retrieved from wikipedia
[2] dek-d. (July 22, 2020). มารู้จักไพ่นกกระจอกและวิธีการเล่นในMahjongSoul. Retrieved from dek-d
[3] youtube. (2015-2024). วิธีการเล่นไพ่นกกระจอกเบื้องต้น How to play mahjong @pcpchannal7857. Retrieved from youtube